Għalkemm dan il-blog jista’ jidher twil (3 minuti qari), għal raġunijiet ta’ ċarezza, nitolbukom taqrawħ sal-aħħar!
L-ewwel artiklu tagħna fil-blog se jkun qed jindirizza kontroversja żgħira li tidher li qanqlet waħda mill-kartolini tagħna dwar l-istrateġiji difensivi li n-naħal Maltija tal-Għasel (Apis mellifera ruttneri) għandha kontra l-Bagħal taż-Żunżan (Vespa orientalis). Għalkemm diġà indirizzajna l-maġġoranza tal-interpretazzjonijiet żbaljati jew it-tħassib imqajma minn individwi, ħafna setgħu tilfu l-ispjegazzjonijiet tagħna f’diversi kummenti mibgħuta. Għalhekk, iddeċidejna li niġbru l-informazzjoni kollha f’post wieħed, sabiex inservu bħala punt ta ‘referenza u nevitaw ripetizzjonijiet bla bżonn.
- Il-Bagħal taż-Żunżan huwa indiġenu? Iva hu!
Il-Bagħal taż-Żunżan huwa speċi indiġena fil-gżejjer Maltin. Dan ifisser li ilha stabbilita fil-gżejjer Maltin għal ammont ta’ żmien sinifikanti. Evidenza għal dan il-fatt tista ‘tinstab f’diversi sorsi.
- Rapportat fil-kompendju miġbur mill-Prof Schembri u s-Sur Sultana, ippubblikat fl-1989 (sors Red Data Book for the Maltese Islands, pg 93)
- Hemm xi evidenza li n-naħla Maltija evolviet strateġiji difensivi kontra l-Bagħal taż-Żunżan? Iva hemm!
Kif intqal, il-Bagħal taż-Żunżan huwa speċi indiġena. In-naħla tal-għasel Maltija li evolviet għal sekli sħaħ addattat biex tgħix u tiġġieled kemm elementi bijotiċi (predaturi, pesti, eċċ) kif ukoll abjotiċi (klima, ħabitat, eċċ) biex tirnexxi fl-ambjent li tinsab fih jiġifieri, l-Gżejjer Maltin. Fl-artiklu xjentifiku ppubblikat minn Sheppard et al. (1997), f’liema karta s-sottospeċi Maltija ġiet rikonoxxuta kategorikament bħala sottospeċi kompletament unika tan-naħla tal-għasel, l-awturi jirrapportaw: li n-naħal Malti juru kapaċità li jiddefendu kontra żnażan predaċi lokali, imġieba rapportata wkoll għal A. m. sicula (Ruttner, 1992). Din l-imġieba ma tinstabx fl-istokks Taljani importati lejn Malta (AG, dejta mhux ippubblikata).
Wieħed jista’ jistaqsi, kif tiġi esebita din l-imġieba? B’diversi modi!
- Żieda fil-viġilanza u n-numru ta’ guard bees fl-entratura tal-kaxxa.
- Żieda fl-imġieba difensiva murija lejn il-Bagħal taż-Żunżan. Xi kolonji tan-naħal maltija saħansitra jattakkaw lill-Bagħal taż-Żunżan.
- Issiġillar tal-entraturi biż-żaftura (propolis) sabiex jiġi evitat li l-Bagħal taż-Żunżan jidħol fil-kaxxa (Iż-żaftura hi materjal simili għar-reżina magħmul min-naħal tal-għasel minn sustanzi reżinużi sabiex jissiġillaw ix-xquq. Ir-riċerka wriet li dan jippossjedi wkoll proprjetajiet antimikrobiċi).
Dawn l-istrateġiji kollha tistgħu tarawhom f’dan il-video li ġbarna:
- Għala l-popolazzjoni tal-Bagħal taż-Żunżan żdiedet dramatikament fis-snin riċenti? Għadu mhux ċar.
Sal-lum sar biss studju preliminari din il-kwistjoni. Jidher li fil-passat kienet speċi rari fil-Gżejjer Maltin, u dan l-aħħar żiedet il-firxa tagħha, u issa qed tiġi osservata f’numru konsiderevolment akbar u qed tkun ta’ theddida għall-apikultura lokali. Madankollu, xorta nistgħu naslu għal xi raġunijiet possibbli għala qed iseħħ din iż-żieda fil-popolazzjoni tal-Bagħal taż-Żunżan.
- Kawżi antropoġeniċi inkluża l-urbanizzazzjoni jistgħu jkunu waħda mir-raġunijiet ewlenin għal din iż-żieda. Iż-żieda fil-popolazzjoni tan-nies u sussegwenti urbanizzazzjoni tfisser li din l-ispeċi għandha sors ta’ ikel iktar disponibbli li faċilment tista’ tisfrutta. Din iż-żieda setgħet involontarjament wasslet għal splużjoni fil-popolazzjoni tagħha. Strutturi abbandunati, jistgħu wkoll jipprovdu abitati idejali fejn il-Bagħal taż-Żunżan ibejjet.
- It-tibdil fil-klima qed jikkawża ħafna bidliet fl-ekosistemi. Bidliet fl-ekosistemi direttament jew indirettament jikkawżaw bidla fit-tip u l-kwantità ta’ flora u fawna dipendenti fuq dik l-ekosistema. Eżempju ċar ta’ dan huwa ż-żieda fin-numru ta’ bram li qed nesperjenzaw dan l-aħħar tul ix-xtutna.
- L-istrateġiji li turi n-Naħla Maltija huma biżżejjed biex issolvi din il-problema? Ċertament li le!
Mhux qed ngħidu li l-istrateġiji murija min-naħal Maltija waħedhom se jsolvu l-problema tal-preżenza akbar tal-Bagħal taż-Żunżan. Xejn affattu! Lanqas ma aħna qed niċħdu l-effetti negattivi li l-Bagħal taż-Żunżan għandu fuq in-naħal li jipprova joħroġ biex jiġbor l-ikel minn barra u allura fuq il-produzzjoni lokali tal-għasel. Madankollu l-istrateġiji rrappurtati jżidu s-sopravivenza tal-kolonji individwali. Dawn żgur huma karatteristiċi ta’ żieda fir-reżiljenza u adattabilità fost il-kolonji tan-naħal tal-Għasel Maltin permezz ta’ imġieba li evolvew. Id f’id ma’ prattiki tajba tal-apikultura, dan jista’ jgħin biex tittaffa ftit mill-pressjoni kkawżata minn dan iż-żunżan.
- Għaliex in-naħal Maltija hija l-aqwa naħla għall-apikultura fil-gżejjer Maltin? Għal numru ta’ raġunijiet!
Iż-żieda fir-reżiljenza murija lejn il-Bagħal taż-Żunżan hija biss waħda minn diversi karatteristiċi ta’ benefiċċju li għandha n-naħal tagħna. Karatteristiċi vantaġġużi oħra jinkludu iżda mhumiex limitati għal; reżiljenza għall-kundizzjonijiet klimatiċi Maltin, adattament taċ-ċiklu tad-duqqajs skond iċ-ċiklu staġjonali Malti u żieda fir-reżiljenza għal Varroa.
- X’inhi l-problema ewlenija li qed tiffaċċja n-naħla tal-għasel ta’ Malta? Importazzjoni ta’ stokk tan-naħal barrani.
Kif dokumentat hawn, u rrappurtat f’bosta pubblikazzjonijiet x’imkien ieħor, in-naħla endemika hija l-aktar adattata u l-aktar vantaġġuża biex titrabba għal kwalunkwe attività tal-apikultura lokali. Il-problema hija li l-importazzjoni kontinwa tal-istokk tan-naħal barrani qed iwassal in-naħla tagħna stess għall-estinzjoni. It-tniġġis ġenetiku tan-naħla lokali jista’ jwassal biex titlef bosta mill-karatteristiċi vantaġġużi tagħha li jagħmluha ideali għall-Gżejjer Maltin. Il-proċess ta’ evoluzzjoni li biħ tkun evolviet imġiba difensiva kontra l-Bagħal taż-Żunżan (pereżempju) u li tibqa tiżdied fil-ġenerazzjonijiet ta’ wara, qed jiġi mminat bill-preżenza ta’ naħal tal-għasel barrani li m’għandhomx imġieba intrinsika bħal din. Ma nistgħux ninjoraw ukoll il-possibilita ta’ importazzjonijiet aċċidentali ta’ patoġeni jew pesti ġodda li jistgħu jikkawżaw ħsara fis-settur tal-apikultura lokali tagħna, kif ġara fil-passat bill-Varroa u AFB.
- Għaliex twaqqfet il-Koalizzjoni għall-Konservazzjoni tan-Naħla Maltija? Biex isservi bħala pjattaforma!
Il-KNM qed tipproponi ruħha bħala l-pjattaforma fejn nies differenti jingħaqdu, irrispettivament mill-opinjonijiet jew twemmin personali sabiex jiġu indirizzati kwistjonijiet li għandhom x’jaqsmu mas-sostenibbiltà tas-settur tal-apikultura Malti, permezz tal-konservazzjoni tan-naħal Maltija. Barra minn hekk, in-nuqqas ta’ għarfien u interpretazzjoni ħażina jwasslu biss għal informazzjoni ħażina. Każ partikolari, l-isfida tal-ħrejjef li ilhom jeżistu b’argumenti sodi (sostnuti minn studji xjentifiċi jew dokumentazzjoni rilevanti oħra) tfisser li l-stakeholders jistgħu jifformulaw opinjonijiet li huma bbażati fuq provi sodi, għall-kuntrarju ta’ prospetti bla bażi, li involontarjament se jaffettwaw b’mod negattiv lil kulħadd (direttament jew indirettament). U dan huwa wkoll dak li qed nippruvaw nagħmlu! Qed naqsmu l-informazzjoni u nagħmlu lill-pubbliku, lill-komunità tat-trobbija tan-naħal u awtoritajiet rilevanti oħra konxji ta’ xi wħud mill-karatteristiċi vantaġġużi li n-naħal Maltija għandha vis-à-vis l-apikultura fil-Gżejjer Maltin.
- X’hemm bżonn isir? Ningħaqdu flimkien u naġixxu b’mod kollettiv!
Il-problema tal-Bagħal taż-Żunżan hija problema reali u waħda mill-ħafna li l-komunità lokali tat-trobbija tan-naħal qed tiffaċċja. L-indirizzar ta’ din il-kwistjoni ċertament ikun pass pożittiv fid-direzzjoni t-tajba. Madankollu kwistjonijiet imminenti oħra jeħtieġu azzjoni, u aktar ma nistennew, aktar nitilfu, każ partikolari ibridizzazzjoni tan-naħal tal-għasel lokali ma’ stokk barrani importat. Huwa għalhekk li dawk li jrabbu n-naħal, NGOs u awtoritajiet rilevanti oħra għandhom jingħaqdu flimkien jekk verament irridu li l-apikultura tibqa’ tgħaddi minn ġenerazzjoni għal-oħra!
Għamel Like u segwina fuq Facebook biex tkun aġġornat b’kwalunkwe żviluppi ġodda!
Għandna bżonn l-għajnuna tiegħek! Trid tkun involut fil-koalizzjoni? Ibgħatilna messaġġ fuq nahlamaltija@gmail.com
Foundation for the Conservation of the Maltese Honey Bee 
Leave a comment