PR23-01
It-Tnejn, 13 ta’ Novembru 2023 – B’referenza għall-artiklu tal-aħbarijiet li ġie ppubblikat fuq il-portal onlajn ta’ Newsbook Malta fit-8 ta’ Novembru 2023 bit-titlu “Ministers urged to protect Maltese honey Bee” [1,2]. L-artiklu jirrapporta li l-organizzazzjoni volontarja ‘Breeds of Origin Conservancy’ bagħtet ittra miftuħa fejn esprimiet tħassib dwar il-proposta lin-Naħla Maltija (Apis mellifera ruttneri) ssir bħala l-insett nazzjonali. Billi din hija inizjattiva tal-organizzazzjoni tagħna (Fondazzjoni għall-Konservazzjoni tan-Naħla Maltija), il-Fondazzjoni tħossha obbligata toħroġ din l-istqarrija għall-istampa biex tikkoreġi diversi ineżattezzi preżenti fl-artiklu. Barra minn hekk, irridu niċċaraw kwalunkwe tħassib fi ħdan is-settur tat-trobbija tan-naħal li seta’ nqala’ minħabba dan l-artiklu.
L-imsemmija inizjattiva hija msejsa minn studju legali dwar ‘Liġijiet Maltin u Ewropej relatati mal-Protezzjoni Ġenetika tan-Naħla Endemika Maltija’ [3], li ġie kkummissjonat mill-Fondazzjoni tagħna u wara ppubblikat f’ġurnal legali internazzjonali rinomat. L-istudju jirrakkomanda li, fis-sitwazzjoni attwali, l-aktar mod plawsibbli biex jiġi elevat l-istatus ta’ din is-sottospeċi endemika huwa li tiġi ddikjarata bħala l-insett nazzjonali ta’ Malta mill-Awtorità tal-Ambjent u r-Riżorsi (ERA). Din l-inizjattiva diġà qed tiġi appoġġata minn politiċi, akkademiċi, organizzazzjonijiet, u kunsilli reġjonali/lokali.
L-artiklu jgħid li ‘Breeds of Origin Conservancy’ jirrakkomandaw li jiġu esplorati mekkaniżmi legali oħra, bħar-Regolament (UE) Nru 511/2014, li sostnew li huwa aktar adattat għas-salvagwardja tal-ispeċi u razez awtoktoni Maltin. Il-Konservanza tipproponi lin-Naħla Maltija tiġi rikonoxxuta bħala riżors ġenetiku flimkien ma’ annimali agrikoli stabbiliti oħra, bħal baqar, mogħoż, u tiġieġ suwed indiġeni Maltin.
Aħna nenfasizzaw li r-Regolament tal-UE 511/2014 (mogħti fis-seħħ lokalment permezz ta’ S.L. 549.111) jittratta purament ir-reġistrazzjoni eċċ tar-riżorsi ġenetiċi u l-kummerċ tagħhom bejn l-Istati (jibni fuq il-Konvenzjoni ta’ Rio dwar id-Diversità Bijoloġika). Dan ifisser li r-Regolament, u l-leġiżlazzjoni lokali ta’ implimentazzjoni, ma jawtorizzax inizjattivi għal tindif ġenetiku sabiex tiġi salvagwardjata l-integrità ġenetika ta’ speċi jew sottospeċi partikolari. Għalhekk, din ir-reġistrazzjoni għandha tikkumplimenta l-inizjattiva tal-Fondazzjoni aktar milli sservi bħala sostitut għaliha.
Huwa importanti li wieħed jinnota lin-Naħal Maltija għandha tiġi ttrattata b’mod differenti minn bhejjem oħra meqjusa bħala ta’ oriġini Maltija. Dan għaliex il-bhejjem tal-aħħar, bħall-baqar, il-mogħoż u t-tiġieġa sewda, huma kollha razez tas-(sotto)speċi rispettivi tagħhom. In-Naħla Maltija hija xjentifikament rikonoxxuta bħala sottospeċi fiha nnifisha. Dan ifisser li l-liġijiet dwar il-ħarsien ambjentali huma applikabbli għaliha, filwaqt li mhumiex għar-razez peress li ma jgħixux fis-selvaġġ. Dan l-approċċ huwa ssostanzjat mid-Direttiva dwar il-Ħabitats tal-UE (u s-S.L. 549.49 lokali li tittrasponiha), li tipprovdi li speċi ta’ importanza agrikola jridu jiġu protetti wkoll. In-Naħla Maltija taqa’ b’mod ċar taħt din id-definizzjoni. Biex tkun ċara, il-liġi tuża l-kelma ‘komponenti tal-bijodiversità’, u ladarba d-diversità bijoloġika tkun definita bħala li tinkludi ‘diversità fi ħdan l-ispeċi’, allura n-Naħla Maltija tista’ tibbenefika minn dawn il-liġijiet.
Huma l-liġijiet dwar il-ħarsien ambjentali li jippermettu li jittieħdu inizjattivi biex tiġi ppreservata l-identità ġenetika ta’ din is-sottospeċi. Il-Konvenzjoni ta’ Rio, id-Direttiva dwar il-Ħabitats, u S.L lokali. 549.49 kollha jeħtieġu li l-Istat jipproteġi r-riżorsi ġenetiċi, kif ukoll il-komponenti tal-bijodiversità ta’ importanza agrikola. Dan ifisser li l-argument li l-forma ta’ protezzjoni mfittxija taħt dawn il-liġijiet tapplika biss għall-ispeċi selvaġġi, fl-iktar sens strett tal-kelma (wildlife), huwa insostenibbli. Huwa ċar li japplika wkoll għall-ispeċijiet użati fl-agrikoltura, aktar u aktar fejn dawn huma speċi endemiċi li evolvew mingħajr intervent uman (kuntrarju għar-razez Maltin imsemmija hawn fuq). Għalhekk, il-fatt li Naħla Maltija tintuża fl-agrikoltura huwa anċillari għall-punt ewlieni li dawn il-liġijiet jeħtieġu l-protezzjoni tagħha f’termini legali bħala speċi endemika.
Il-biża’ li l-protezzjoni legali bħala ‘insett nazzjonali’ tikkawża burokrazija miżjuda fl-industrija tal-apikultura hija infondata. Jekk wieħed jagħraf il-ħtieġa li jipproteġi l-integrità ġenetika tan-Naħla tal-Maltija, il-kontroll tal-użu tagħha u l-affarijiet konnessi ma’ dak l-użu hija konsegwenza naturali. L-għażla l-oħra hija li s-sottospeċi tintilef għal kollox permezz ta’ ibridizzazzjoni ġenetika. Konsegwentement, il-kundizzjonijiet dwar l-użu għandhom ikunu preżenti irrispettivament mil-liġi li taħtha n-naħla hija protetta.
Huwa minnu li ġurisdizzjonijiet oħra tal-Unjoni Ewropea li pproteġu legalment speċi tan-naħal indiġeni fit-territorji tagħhom għamlu dan permezz ta’ liġijiet li kienu prinċipalment orjentati lejn il-bhejjem (jew simili) – għalkemm dan mhux il-każ tal-Irlanda. Madankollu, ir-riżultat aħħari kien ukoll il-projbizzjoni tal-importazzjoni tan-naħal tal-għasel barranin, ir-requeening tal-kolonji, u l-kontroll tal-użu tan-naħal tal-għasel lokali (inkluż permezz ta’ liċenzjar eċċ.) sabiex tiġi ppreservata l-identità ġenetika tan-naħal tal-għasel lokali bħala komponent tal-bijodiversità.
Il-benefiċċju lin-Naħla Maltija tiġi dikjarata bħala insett nazzjonali jinsab fil-fatt li tagħti lin-Naħla Maltija influwenza fuq livell bħall-Merill jew Widnet il-Baħar. In-naħla hi annimal faċli biex tingħoġob u tiġbed l-affezzjoni tal-pubbliku għax kariżmatika. Il-protezzjoni tagħha tista’ tiġi utilizzata biex tinbidel f’punt ewlieni biex tinkoraġġixxi aktar protezzjoni tad-dakkara, kif ukoll tiġi integrata faċilment fl-istrateġija tad-dakkara li l-ERA qed tabbozza bħalissa. Id-dikjarazzjoni bħala insett nazzjonali ġġiegħel ukoll aktar impenn mill-awtoritajiet biex jiżguraw il-protezzjoni tan-Naħla Maltija. Dan ikun mingħajr preġudizzju għall-industrija tal-apikultura, għaliex huwa possibbli li jiġu liċenzjati attivitajiet permessi – l-apikultura u attivitajiet relatati jistgħu faċilment (u b’mod ġustifikat ħafna) ikunu waħda minn dawn. Fil-fatt, għandu jkun, minħabba li dawk li jrabbu n-naħal huma essenzjalment dawk li jkattru n-Naħla Maltija. Għalhekk toffri protezzjoni miżjuda lill-industrija tal-apikultura għaliex it-trobbija tan-naħal issir għodda importanti biex tiżgura s-sopravivenza kontinwa tan-Naħla Maltija, inkluż f’termini ta’ purità ġenetika.
Għall-Fondazzjoni, il-komunikazzjoni u l-kollaborazzjoni huma aspetti fundamentali tal-missjoni tagħna, u huma wkoll minquxa fl-istatut tagħha. Il-Fondazzjoni hija impenjata lejn l-inizjattiva tagħha u kontinwament tfittex kollaboraturi u appoġġ, inkluż minn organizzazzjonijiet oħra involuti fl-apikultura sabiex tiddiskuti u tiskambja ideat. Nemmnu bis-sħiħ fil-qawwa tal-għaqda bħala qawwa kollettiva li għandha sservi ta’ forza fl-indirizzar tal-isfidi sinifikanti li qed jiffaċċja s-settur tal-apikultura li fiħ in-Naħla Maltija hija kruċjali. Aħna nkomplu nenfasizzaw l-importanza tal-kooperazzjoni u l-kollaborazzjoni, f’konformità mal-prinċipji li ddefinixxew l-ethos tal-Fondazzjoni tagħna tul l-istorja qasira iżda li qed tħalli impatt fl-istorja.
Fondazzjoni għall-Konservazzjoni tan-Naħla Maltija
Referenzi
[1] Balzan, J. (2023, November 8). Ministers urged to protect Maltese honeybee. Newsbook. https://newsbook.com.mt/en/ministers-urged-to-protect-maltese-honeybee
[2] Teuma, O. (2023, Novembru 8). Tħassib fuq jekk in-naħla Maltija għandiex titqies bħala insett nazzjonali. Newsbook. https://newsbook.com.mt/thassib-fuq-jekk-in-nahla-maltija-ghandiex-titqies-bhala-insett-nazzjonali
[3] David Chetcuti Dimech, Simone Borg, Abner Joe Buttigieg, and Dylan Farrugia. “Review of the Maltese and European Laws related to the Genetic Protection of the Endemic Maltese Honey Bee (Apis mellifera ruttneri).” European Energy and Environmental Law Review 32, no. 3 (2023).
Foundation for the Conservation of the Maltese Honey Bee 